Kimi "Kızıl Sultan" dedi, kimi "Ulu Hakan"; Sultan II. Abdülhamid, "ifrat" ile "tefrit" arasında kaldı.
Hâlbuki o, bütün tanımlamaların ve yakıştırmaların dışında, sadece devletini korumaya çalışan, bunu yaparken de sürekli ihanetlerle, suikastlarla karşılaşan, buna rağmen çok zor bir dönemde en zor görevi 33 yıl fasılasız sürdüren "Son İmparator"dur!
Temelde kendisi gibi inanan insanların bile hışmına uğramış, o "devlet" derken "hürriyet" diyenler tarafından hırpalanmı ...